(CLV) – Nghệ sĩ Hồng Nga nói đời bà chua cay, tủi hờn nhiều lắm nhưng hãy để gió cuốn nó đi

Phóng viên: Khi nghe bà tuyên bố làm live show cuối cùng về mình ở lần sinh nhật tuổi 70, mọi người thấy tiếc vì bà còn nhiều sức lực, thời gian để cống hiến cho sân khấu. Có phải bà đã nghĩ lại để có thêm live show ở tuổi 73 tại Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang (rạp Hưng Đạo) vào tối 12-8?

– Nghệ sĩ (NS) Hồng Nga: Tôi đã từng nói có thể đó sẽ là live show cuối, vì đâu ai biết được sức khỏe của mình. Do đó, khi tôi tâm sự với bạn bè, con cháu đồng nghiệp, Hoài Linh cứ nói: “Má còn sức khỏe thì còn làm”.

Động lực tổ chức không phải đánh bóng tên tuổi mình, chỉ mong có được nhiều phần quà để sau đêm diễn cùng các em, cháu đi làm từ thiện. Chủ đề tôi chọn cho chương trình lần này là từ tên một ca khúc “Nếu có yêu tôi”, bài hát khuyên nhủ con người, có yêu thương nhau thì hãy thể hiện ngay chứ đừng đợi đến ngày mai rồi phải hối tiếc.

Ở tuổi 73, bà vẫn tự tin về sức khỏe, giọng hát của mình để hát trực tiếp chứ không thu âm trước các tiết mục trong live show này?

– Chắc chắn rồi, ngoài các tiết mục hát lẻ, tôi sẽ biểu diễn 3 trích đoạn cải lương đã tạo dấu ấn trong sự nghiệp của mình: “Duyên kiếp” cùng diễn với Thoại Mỹ, Minh Trường, Nhã Thy; “Nửa đời hương phấn” cùng Hoài Linh, Hữu Quốc, Mỹ Hằng, Hồ Ngọc Trinh, Kim Ngân và “Mẹ thời đại” cùng diễn với các Kiều Mai Lý, Kim Tử Long, Hữu Nghĩa, Vỹ Khang, Âu Thiên Vỹ.

Tôi rất hạnh phúc vì Tổ nghiệp còn thương mình, để tuổi 73 vẫn có thể đứng trên sân khấu biểu diễn và đủ duyên để thực hiện live show này.

Khán giả thích bà diễn những vai đào độc, phải chăng bà gửi tất cả những chua cay, tủi hận của cuộc đời mình vào các nhân vật đó?

– Trong live show sắp diễn ra, tôi sẽ diễn vai bà mẹ chồng độc ác, hà hiếp cô con dâu do Thoại Mỹ đóng. Nhớ hồi đó diễn vai đào độc, tôi cũng đóng với nghệ sĩ Tài Linh. Diễn xong vô cánh gà, Tài Linh nói: “Chị ơi, chị diễn lớp hồi nãy em sợ quá. Lúc đó chị dữ thiệt”. Tôi cười, nói đùa với cô Tài Linh: “Tao còn sợ tao nữa mà nói chi mày!”. Hai chị em cùng cười thật tươi. Nghề chúng tôi là vậy đó. Diễn thì phải nhập tâm. Vai nào ra vai đó. Đời tôi chua cay, tủi hờn nhiều lắm nhưng không trút vào vai diễn ác đâu. Hãy để gió cuốn nó đi. Trên sân khấu chỉ có những điều cao quý. Cái ác khuyên người ta tránh xa. Điều thiện kết nối người ta gần lại.

Bà nghĩ gì khi sàn diễn cải lương chạm cột mốc 100 năm mà hiện đứng trước khủng hoảng?

– Trước hết, phải nhìn nhận cái thời huy hoàng của sân khấu cải lương đã qua, không ai dám đòi hỏi lực lượng diễn viên trẻ sẽ có vai diễn để đời dù họ đã có nhiều nỗ lực. Có nhiều em ca hay, diễn giỏi, năng động và tài sắc.

Vấn đề của cải lương là các tác giả không còn chăm chút kịch bản để có những vở diễn hay như một thời đã có: “Đời cô Lựu”, “Tô Ánh Nguyệt”, “Thái hậu Dương Vân Nga”, “Bên cầu dệt lụa”, “Tiếng trống Mê Linh”, “Cây sầu riêng trổ bông”, “Tô Hiến Thành xử án”…

Theo tôi, từ khâu yếu kém kịch bản dẫn đến hiệu quả vở diễn không cao, vai diễn của lực lượng trẻ bị ảnh hưởng. Các bạn diễn viên trẻ chưa thoát khỏi những cái “bóng” của đàn anh, đàn chị, chưa dám dấn thân cho nhân vật và bứt phá cho nghề. Một số bạn chưa ý thức việc xem sân khấu là thánh đường, xem vai diễn như máu thịt của mình. Ngày nay, các bạn trẻ thành danh không phải bằng vai diễn mà đôi khi bằng một sự may mắn tình cờ, vụt sáng qua các game show, truyền hình thực tế chẳng hạn.

Ngày xưa, các thế hệ vàng của sân khấu cải lương của chúng tôi như: Diệp Lang, Bạch Tuyết, Phương Quang, Phượng Liên, Lệ Thủy, Tấn Tài, Phương Bình… lúc mới vào nghề cũng như các em, cháu bây giờ thôi. Chúng tôi biết chắt lọc cái hay, cái tinh hoa để bồi bổ cho nghề.

Vai trò của người phân vai tuồng rất quan trọng. Hồi xưa, các đoàn hát có nhiều tác giả thường trực. Kế hoạch dàn dựng được đặt ra hằng năm. Vai diễn nào, dành cho ai và vào thời điểm nào được hoạch định chính xác. Vì thế, cứ đầu năm ra mắt vở mới lập tức cuối năm lãnh HCV giải Thanh Tâm. Nhắc lại điều này để thấy vai trò của người phân vai diễn rất quan trọng. Người ta nói “đo ni đóng giày” là vậy.

Được biết bà đã sắp xếp cuộc sống của mình một cách ổn thỏa cho những năm tháng cuối đời?

– Cuộc đời tôi khổ lụy và đầy nước mắt. Bây giờ chỉ sống vì các con, các cháu. Tôi có 2 cô con gái thất lạc khi theo người ta sang nước ngoài định cư, giờ cả hai không biết nói tiếng Việt nên không nhìn tôi là mẹ. Còn 3 người con thì một ở Áo, một ở với tôi và một con trai đã có gia đình.

Tổ nghiệp thương nên tôi bán được giá cao miếng đất mua giá rẻ cách đây 27 năm ở Bình Dương, mua một căn nhà nhỏ để ở, còn lại chia đều cho các con. Tôi cũng đã tính cho mình để khi nhắm mắt xuôi tay, không làm phiền ai hết, kể cả các con mình.

“Trả cho xong nợ cuộc đời”

Hồi trẻ, nghệ sĩ Hồng Nga rất đẹp, nét đẹp mặn mòi, tươi tắn. Giờ vẫn thế. Ngoài 70 tuổi, bà vẫn rực rỡ mỗi khi trang điểm lên sân khấu, cười một cái là rạng ngời, hài một chút là vỡ rạp. Ấn tượng nhất ở bà là đôi mắt, đôi mắt biết nói. Tôi nhiều lần gặp gỡ phỏng vấn bà để viết bài, cứ nhìn mãi đôi mắt ấy, bắt gặp những điều trái ngược cứ đan xen … Vui, buồn, hiền, dữ, phản kháng, chịu đựng, long lên sòng sọc rồi lặng xuống ngân ngấn lệ… Cuối cùng vẫn là một con người rất mau nước mắt. Nói chuyện một hồi là bà sẽ khóc. Khóc vì nhắc chuyện xưa. Khóc vì than thở chuyện con cái. Khóc vì thương một đồng nghiệp. Khóc vì một vai diễn sắp tới. Đôi mắt đỏ hoe dần lên dù bà cố che giấu. Mà đôi khi cũng chẳng “che giấu mẹ gì hết!”, nói theo kiểu của Hồng Nga. Cứ khóc chứ sợ gì mà giấu!

Thì đó. Cái miệng của Hồng Nga cũng dễ sợ lắm. Bà oang oang thể hiện sự bực mình với người này người kia, giọng nghe như “giang hồ”. Nhưng nghe kỹ thì trong cái chất “giang hồ” ấy lại có gì đó hài hài, như là mắng yêu, khiến người ta “hổng thèm sợ”! Cho nên các nghệ sĩ trẻ hay bu lại kêu “má Nga”, chọc ghẹo cho bà la chơi. Có khi bà bực ai đó thật sự, la thiệt, chửi thiệt nhưng rốt cuộc vẫn là… xuôi xị. Vẫn dễ thương với nhau, làm việc với nhau và đung đưa trên sân khấu… “Đời vậy mà vui, sống phây phây cho tới tuổi này” – Hồng Nga cất tiếng cười ha hả, nghe thật sảng khoái.

Bà đem tiếng cười và nước mắt đó lên sân khấu, diễn như không diễn. Bà nhảy nhót với Ngọc Giàu, thành cặp bài trùng ăn khách. Những tiểu phẩm hài của bà cái nào cũng có nhạc sôi động để nhảy. Ngoài đời thấy bà già già, mập mập, lùn lùn vậy thôi chứ “lên đồ” là quá xá hip hop. Nhưng kiểu “cưa sừng” của bà không thấy khó chịu tí nào, chỉ thấy trẻ trung, khỏe khoắn, tươi vui, lạc quan, sinh động. Dễ thương gì đâu! Bà không chỉ tạo hình cho vui, những miếng hài đắt giá bà mang lại cho khán giả chứng tỏ một tay nghề lão luyện, xứng danh “nữ quái”.

Đến chừng vô vai bi, Hồng Nga lại áo dài, áo bà ba, nón lá, tóc bạc, hát cải lương thì ca vọng cổ ngọt như mía lùi hoặc diễn kịch thấy xót xa, đau lòng. Vai bà Hai Hương trong “Đời cô Lựu”, vai vợ ông Cò quận 9 trong “Tuyệt tình ca”, bà Tư Hậu trong “Tiếng hò sông Hậu”, bà mẹ trong “Mẹ yêu”, “Tình nghệ sĩ”, “Xóm gà”… chỉ là một phần nổi bật trong mấy chục vai diễn hay của bà. Nhưng ấn tượng nhất với tôi chính là vai bà mẹ trong “Xóm gà”, một vai phức tạp trong tính cách chứ không một chiều hiền hậu rõ rệt như các bà mẹ kia.

Bà mẹ trong “Xóm gà” hình như có nỗi niềm riêng của nghệ sĩ Hồng Nga gửi vào trong đó. Có lần bà tâm sự: “Tôi sinh ra đã nghèo khổ, côi cút, ít học, coi ông thầy đờn Tám Đen ở quận 4 như cha nuôi, rồi lớn lên có chồng, coi chồng như cái phao bám víu cuộc đời. Nhưng hôn nhân mấy lần đều tan vỡ, tôi ôm lũ con nheo nhóc nương náu với cha nuôi, rồi lang thang đi hát gửi tiền nuôi con. Dấu ấn của khu phố bình dân Khánh Hội, dấu ấn của “giang hồ” quận 4 chắc đã in vào con người tôi, nên tôi ăn nói vậy đó. Nhưng cũng chính nơi đây tôi nhận ra những tấm lòng yêu thương, đùm bọc nhau, tôi đã nguyện sẽ yêu thương đùm bọc lại người khác. Tôi nợ cuộc đời nhiều lắm, phải trả cho xong trước khi nhắm mắt”.

Đó là lý do bà thường xuyên tổ chức live show hoặc mini show, lấy tiền lãi giúp nghệ sĩ nghèo và các tổ chức từ thiện, có lần lãi ít quá, bà rút tiền tiết kiệm của mình ra ủng hộ thêm cho đủ số tiền đã hứa. Bà hay đi nước ngoài thăm con và cháu ngoại, sẵn đánh một vòng biểu diễn luôn. “Có tiền để đem về làm từ thiện, chứ giờ ăn xài bao nhiêu” – bà nói.

HOÀNG KIM

THANH HIỆP thực hiện