Xiếc và Cải lương với dự án “ăn khách” về huyền sử Việt
Ngay những ngày đầu xuân, hai đạo diễn đều là NSND của hai loại hình sân khấu xiếc và cải lương NSND Tống Toàn Thắng, NSND Triệu Trung Kiên đã có cuộc gặp gỡ để phối hợp dàn dựng một dự án “dài hơi”.
Ê kíp sáng tạo gặp gỡ chị Xuân Hồng, con gái của cố tác giả Hoàng Luyện, tác giả kịch bản “Chử Đồng Tử, Tiên Dung”
Họ sẽ dựng các câu chuyện trong huyền sử Việt Nam thành các tác phẩm sân khấu với sự kết hợp nghệ sĩ Nhà hát Cải lương Việt Nam và Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Hai nghệ sĩ đã “bật mí” ý tưởng thú vị này với Văn Hóa.
Thưa các đạo diễn, lý do khiến các ông cùng phối hợp dàn dựng một kịch bản với sự tham gia của cả nghệ sĩ xiếc và cải lương?
– NSND Triệu Trung Kiên: Chúng tôi đều có sự đam mê muốn đem đến sự mới lạ cho loại hình nghệ thuật của mình. Sau nhiều lần trao đổi dựa trên thực tế của một số chương trình xiếc có nội dung cải lương được dàn dựng theo hướng tân cải lương mang tính đương đại, chúng tôi mạnh dạn phối hợp hai loại hình với nhau thông qua các nội dung, tích truyện trong huyền sử Việt.
Thông qua các vở diễn giúp cho sự bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống dân gian Việt Nam tới đông đảo khán giả và đối tượng khán giả trẻ. Kịch bản Chử Đồng Tử, Tiên Dung của cố tác giả Hoàng Luyện, Giải thưởng Nhà nước về VHNT được lựa chọn là tác phẩm dàn dựng đầu tiên. Chúng tôi đã mời con rể của tác giả Hoàng Luyện là Lê Thế Song, người có rất nhiều mong muốn đột phá mới trong các kịch bản sân khấu bố cục lại về nội dung cho phù hợp thời lượng cho sản phẩm nghệ thuật có tiêu chí giải trí cao.
– NSND Tống Toàn Thắng: Đây là lần đầu tiên hai đơn vị đưa ra định hướng, kế hoạch phối hợp xây dựng nội dung các chương trình dựa trên các huyền sử và được biên tập, chuyển thể phù hợp cho nghệ thuật cải lương và nghệ thuật xiếc mang lại tính giải trí cao. Qua đó mang đến cho khán giả sản phẩm nghệ thuật giải trí và tạo nên đời sống mới cho tác phẩm. Vì vậy, Liên đoàn Xiếc VN kết hợp với Nhà hát Cải lương VN lên đề án “Huyền sử Việt” sẽ triển khai từ năm 2020 – 2023.
Vở “Ngàn năm mây trắng” là một vở thành công của năm 2019 do đạo diễn, NSND Triệu Trung Kiên và NSND Thanh Ngoan cùng dựng cho nghệ sĩ chèo, cải lương, dân ca cùng biểu diễn
Hai loại hình có vẻ như rất cách xa nhau về ngôn ngữ thể hiện, liệu có là rào cản cho sự kết hợp không?
– NSND Triệu Trung Kiên: Thực tế ngay bản thân nghệ thuật cải lương được hình thành và ra đời về sau này mang rất nhiều phong cách hiện đại, cách tân. Theo một số tài liệu ngay từ những năm 60, cải lương có pha thêm những cảnh múa, đu bay, diễn võ… cốt chỉ để thêm sinh động cho cảnh diễn. Sự dung nạp không thành kiến của cải lương có thể coi là sự lai tạp, nhưng đây cũng là khía cạnh đặc điểm để nâng nghệ thuật cải lương mang tính hấp dẫn hơn và phục vụ nhu cầu thưởng thức của khán giả.
– NSND Tống Toàn Thắng: Chúng tôi dựa trên hình thức của nhạc kịch xiếc hiện nay đang thịnh hành trên thế giới, nhưng không sử dụng kịch hát mà sử dụng nghệ thuật ca kịch của cải lương, được kết hợp với các ngôn ngữ bằng hành động xiếc minh họa cho nội dung của vở diễn qua các thể loại nhào lộn, đu dây, ảo thuật, thú biểu diễn.
Các nghệ sĩ có thể “bật mí” một số ý định khi dàn dựng tác phẩm này?
-NSND Tống Toàn Thắng: Đây là cơ hội để các nghệ sĩ xiếc được nâng cao nghệ thuật diễn xuất trên sân khấu, đồng thời các nghệ sĩ cải lương sẽ bổ sung các kỹ năng phụ trợ mang tính hấp dẫn và giải trí do các nghệ sĩ xiếc hỗ trợ tập luyện và biểu diễn. Trong những tác phẩm này chúng tôi rất chú trọng việc sử dụng các ứng dụng công nghệ cho sân khấu, đạo cụ và âm thanh ánh sáng. Đồng thời lựa chọn các phần diễn mang kỹ năng, kỹ thuật cao của cả hai loại hình phối hợp với nhau tạo nên những màn trình diễn độc đáo của chương trình. Dự kiến sẽ có 20 diễn viên và nhạc công cải lương và 25 diễn viên xiếc người và xiếc thú tham gia chương trình.
-NSND Triệu Trung Kiên: Thông qua đặc thù của nghệ thuật cải lương, diễn viên diễn xuất như kịch nói chỉ khác là diễn viên ca chứ không nói đối thoại, cử chỉ điệu bộ phù hợp theo lời ca. “Huyền sử Việt” là cơ hội lần đầu hội tụ các diễn viên xiếc và các diễn viên hát cải lương phối hợp theo hình thức trình diễn nhạc kịch xiếc của quốc tế, nhưng được sử dụng nghệ thuật cải lương, thông qua các ca từ truyền cảm nội dung và được minh họa bằng các kỹ năng, kỹ xảo có tính giải trí cao của nghệ thuật xiếc. Sân khấu trang trí theo từng cảnh của vở, sử dụng không gian, các sân khấu phụ kết hợp tương tác cùng khán giả. Các màn biến hóa, tạo không gian ảo huyền bí. Vở diễn sẽ mang phong cách mới lạ và hấp dẫn đồng thời mang màu sắc riêng của Việt Nam.
THUÝ HIỀN (thực hiện)